Dnia 24 czerwca 2014 roku został ogłoszony tekst Ustawy o prawach konsumenta (Dz.U. 2014 poz. 827), w którym Polska wdrożyła unijną dyrektywę 2011/83/UE dotyczącą praw konsumentów, która daje szereg nowych praw konsumentom oraz nakłada nowe obowiązki na właścicieli sklepów internetowych. Jednakże vacatio legis, które miało wynieść 14 dni zostało przedłużone do pół roku w związku z tym unijna dyrektywa zacznie obowiązywać w naszym kraju pod koniec bieżącego roku, a dokładnie mówiąc 25 grudnia 2014r.
Warto zaznaczyć, że spośród krajów unijnych, oprócz Polski z przyjęciem tej jakże ważnej z punktu widzenia osób dokonujących zakupów internetowych dyrektywy spóźniła się również Bułgaria. Nowe przepisy ujednolicają standardy w całej Unii europejskiej, ponieważ obecne przepisy były bądź niezbyt precyzyjne, albo znacznie różniły się w poszczególnych krajach członkowskich.
Podstawowymi założeniami dyrektywy 2011/83/UE jest to, aby zakupy dokonywane w Internecie były bezpieczniejsze i łatwiejsze oraz postanowiono ograniczyć nieuczciwe praktyki jakie dokonują się podczas transakcji internetowych. Podstawowym elementem ma być, zgodnie z założeniami dyrektywy, przejrzystość informacji dotyczących produktów, które są przedmiotem transakcji oraz cen i dodatkowych kosztów związanych z nią. Wprowadzenie Ustawy w znaczący sposób znaczący zmieni system aktów prawnych dotyczących konsumentów.
Nowa ustawa zakłada uchylenie ustawy z dnia 2 marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. 2012 poz. 1225 ) oraz ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego (Dz. U. 2002 nr 141 poz. 1176, z późń. zm.), jak również zmianę ustawy Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. Nr 80 poz. 432) oraz ustawy o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126 Nr 126 poz. 715, z późn. zm.).
Warto zatem już teraz zapoznać się z nowymi zasadami, które zostaną wprowadzone w ciągu najbliższych miesięcy oraz jakie uprawnienia uzyska konsument korzystający z e-handlu. W związku z tym pragnę Państwu przedstawić najważniejsze, moim zdaniem, zmiany jakie niesie ze sobą nowa Ustawa.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na definicję handlu elektronicznego, jaką posługuję się Główny Urząd Statystyczny według którego E-handel (handel eletroniczny, e-commerce) obejmuje transakcje przeprowadzone przez sieci, oparte na protokole IP i przez inne sieci komputerowe. Towary i usługi są zamawiane przez te sieci, ale płatność i ostateczna dostawa zamówionego towaru lub usługi może być dokonana w sieci lub poza siecią. Transakcje mogą być dokonywane pomiędzy przedsiębiorstwami, z osobami indywidualnymi, instytucjami rządowymi lub innymi organizacjami prywatnymi i publicznymi. Zamówienia otrzymane przez telefon, telefaks lub e-mail nie są elementem e-handlu.
Zakupy dokonywane za pomocą sieci internetowej będą przewidywały możliwość zwrotu towaru w ciągu 14 dni od daty jego otrzymania od sprzedającego bez podawania przyczyn. O prawie do odstąpienia od umowy przedsiębiorca będzie miał obowiązek poinformować konsumenta najpóźniej w chwili złożenia propozycji zawarcia umowy na odległość i przedstawić konsumentowi wzór formularza odstąpienia od umowy, który ma być jednolity we wszystkich krajach UE (który stanowi Załącznik Nr 2 do Ustawy).
W sytuacji, gdy konsument nie zostanie poinformowany o przysługującym mu prawie do odstąpienia od umowy, prawo to wygaśnie po upływie 12 miesięcy od upływu 14 dniowego terminu wskazanego w art. 27 Ustawy o prawach konsumenta. Jeżeli natomiast konsument o swoim uprawnieniu do odstąpienia od umowy zostanie poinformowany w ciągu 12 miesięcy to prawo do odstąpienia od umowy wygaśnie po 14 dniach od udzielenia konsumentowi takiej informacji.
W sytuacji odstąpienia od zawarcia umowy przez konsumenta przedsiębiorca będzie miał obowiązek niezwłocznie zwrócić konsumentowi wszelkie dokonane przez niego płatności w tym również koszty dostarczenia przesyłki w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy.
Przedsiębiorca będzie miał również możliwość zapewnienia konsumentowi złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną. W takim przypadku konsument będzie mógł odstąpić od umowy przy pomocy elektronicznego wzoru stosownego formularza bądź też przez oświadczenie złożone za pomocą strony internetowej przedsiębiorcy. W takiej sytuacji przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie przesłać konsumentowi na trwałym nośniku potwierdzenie otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy (Art. 30 Ustawy o prawach konsumenta).
W sytuacji zwrotu rzeczy w wyniku odstąpienia od umowy konsument poniesie tylko bezpośrednie koszty zwrotu rzeczy, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów.
Konsument będzie ponosił odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy w sytuacji korzystania z niej w sposób przekraczający do stwierdzenia właściwości rzeczy, jej cech i funkcjonowania jednakże konsument będzie zwolniony od tej odpowiedzialności, gdy przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o prawie odstąpienia od umowy zgodnie z wymaganiami zawartymi w Ustawie.
Podobne rozwiązanie będzie miało miejsce w przypadku zwrotu rzeczy. Jeżeli konsument nie otrzyma informacji dotyczących dodatkowych opłat i innych kosztów oraz informacji o kosztach zwrotu rzeczy przy odstąpieniu od umowy wówczas nie będzie ponosił opłat i kosztów związanych ze zwrotem.
W przypadku wszystkich zwieranych umów przedsiębiorca będzie musiał uzyskać wyraźną zgodę konsumenta na jakiekolwiek ewentualne dodatkowe płatności, jak także poinformować konsumenta o konieczności poniesienia jakiejkolwiek opłaty w związku z zawarciem umowy.
Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponuje konsumentowi odbioru rzeczy we własnym zakresie wówczas będzie mógł on wstrzymać się ze zwrotem zapłaty do momentu otrzymania rzeczy z powrotem bądź też dostarczenia przez kupującego dowodu odesłania rzeczy do przedsiębiorcy.
Nowe przepisy w sposób istotny regulują kwestie informacji, jakie powinien udzielić przedsiębiorca konsumentowi w zakresie transakcji. Przedsiębiorca ma między innymi obowiązek przekazania konsumentowi wszelkich informacji najpóźniej w momencie złożenia propozycji zawarcia umowy. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że przedsiębiorcy powinni dostosować swoje dotychczasowe regulacje do nowych przepisów jak np. regulaminy.
Wydłużony zostanie również termin, w którym konsument będzie mógł skorzystać z domniemania istnienia wady w momencie zakupu. Domniemanie to będzie działać, jeżeli wada ujawni się w ciągu roku, a nie jak to miało miejsce dotychczas – w ciągu 6 miesięcy od dnia wydania rzeczy konsumentowi.
Osoby dokonujące zakupów w sieci Internet powinny też otrzymywać klarowną informację dotyczącą nie tylko ceny produktów, ale również kosztów przesyłki i łącznej kwoty zakupu (ostatecznej cenie produktu).
Na przedsiębiorcy będzie ciążył obowiązek, aby konsument w momencie składania zamówienia wyraźnie przyjął do wiadomości, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty. Jeżeli do złożenia zamówienia używa się przycisku lub podobnej funkcji, muszą być one oznaczone w łatwo czytelny sposób słowami “zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub innego równoważnego jednoznacznego sformułowania (art.17 Ustawy).
Istotną kwestią jest również potwierdzenie zawarcia umowy w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy, które będzie musiało zostać przekazane konsumentowi na trwałym nośniku, nie oznacza to jednak konieczności dostarczenia potwierdzenia w formie papierowej, gdyż może zostać dostarczone w formie elektronicznej (Art. 21 Ustawy).
Jak duży jest rynek e-commerce potwierdzają wyniki danych stowarzyszenia Ecommerce Europe, które szacuje wartość europejskiego runku e-commerce w 2013 roku na kwotę 363, 1 miliarda Euro, co oznacza wzrost o 16,3 % w porównaniu z rokiem 2012. Z prognoz wynika również, że w 2014 roku wartość europejskiego rynku e-commerce wzrośnie do 425,5 miliarda euro, w roku 2016 do 625 miliardów euro. Dane te pokazują jak ogormny jest rynek handlu elektronicznego oraz to, że forma takich transkakcji rozwija się z każdym rokiem. Datego też wydaję się, że jednym z podstawowych celów wprowadzenia nowych przepisów jest wzmocnienie zaufania konsumentów do handlu elektronicznego, jak również uporządkowanie często spornych do tej pory sytuacji w przypadku np. zwrotu rzeczy, ponoszenia kosztów zwrotu rzeczy i odpowiedzialności za pogorszenie stanu rzeczy.
Zachęcam do zapoznania się z nowymi przepisami już teraz, gdyż są one nieuchronne i będą obowiązywały wszystkich właścicieli sklepów internetowych oraz konsumentów dokonujących zakupów od 25 grudnia 2014 r.
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140000827